Περιμένοντας τους Βαρβάρους

-Τι περιμένουμε στην αγορά συναθροισμένοι;

Είναι οι βάρβαροι να φθάσουν σήμερα.;

-Γιατί μέσα στην Σύγκλητο μια τέτοια απραξία;

Τι κάθοντ’ οι Συγκλητικοί και δεν νομοθετούνε

-Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα.

Τι νόμους πια θα κάμουν οι Συγκλητικοί;

Οι βάρβαροι σαν έλθουν θα νομοθετήσουν. 

-Γιατί ο αυτοκράτωρ μας τόσο πρωί σηκώθη              15/σύλλαβος

και κάθεται στης πόλεως την πιο μεγάλη πύλη            15/σύλλαβος

στον θρόνο επάνω, επίσημος, φορώντας την κορώνα 15/σύλλαβος

-Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα.                      12/σύλλαβος

Κι ο αυτοκράτωρ περιμένει να δεχθεί                         13/σύλλαβος

τον αρχηγό τους. Μάλιστα ετοίμασε                            12/σύλλαβος

για να τον δώσει μια περγαμηνή. Εκεί                         12/σύλλαβος

τον έγραψε τίτλους πολλούς κι ονόματα.                     12/σύλλαβος

-Γιατί οι δυό μας ύπατοι κ’ οι πραίτορες εβγήκαν        15/σύλλαβος

σήμερα με τες κόκκινες, τες κεντημένες τόγεςα;         15/σύλλαβος

γιατί βραχιόλια φόρεσαν με τόσους αμεθύστους,        15/σύλλαβος

και δαχτυλίδια με λαμπρά γυαλιστερά σμαράγδια;     15/σύλλαβος

γιατί να πιάσουν σήμερα πολύτιμα μπαστούνια;         15/σύλλαβος

μ’ ασήμια και μαλάματα έκτακτα σκαλισμένα;            15/σύλλαβος

Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα                        12/σύλλαβος

και τέτοια πράγματα θαμπόνουν τους βαρβάρους.       13/σύλλαβος

-Γιατί κ’ οι άξιοι ρήτορες δεν έρχονται σαν πάντα;      15/σύλλαβος

να βγάλουνε τους λόγους τους, να πούνε τα δικά τους;          15/σύλλαβος

Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα                        12/σύλλαβος

κι αυτοί βαριούντ’ ευφράδειες και δημηγορίες.           14/σύλλαβος

-Γιατί κ’ οι άξιοι ρήτορες δεν έρχονται σαν πάντα;      15/σύλλαβος

να βγάλουνε τους λόγους τους, να πούνε τα δικά τους;          15/σύλλαβος

Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα                        12/σύλλαβος

κι αυτοί βαριούντ’ ευφράδειες και δημηγορίες.           14/σύλλαβος

-Γιατί ν’ αρχίσει μονομιάς αυτή η ανησυχία;                15/σύλλαβος

κ’ η σύγχυσις. (Τα πρόσωπα τι σοβαρά που έγιναν);   15/σύλλαβος

Γιατί αδειάζουν γρήγορα οι δρόμοι κ’ οι πλατέες;       15/σύλλαβος

κι όλοι γυρνούν στα σπίτια τους πολύ συλλογισμένοι;          15/σύλλαβος

Γιατί ενύχτωσε κ’ οι βάρβαροι δεν ήλθαν.                   13/σύλλαβος

Και μερικοί έφθασαν απ’ τα σύνορα,                           12/σύλλαβος

και είπανε πως βάρβαροι πια δεν υπάρχουν.               13/σύλλαβος

Και τώρα τι θα γένουμε χωρίς βαρβάρους.                 13/σύλλαβος

Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μια κάποια λύσις                  13/σύλλαβος

 

 

Ανάλυση

Η τεχνική του ποιήματος

Όλοι οι 15/σύλλαβοι στίχοι έχουν άψογη δομή, χωρίς εκθλίψεις, αποκοπές ή συ-νιζήσεις, με μουσικότητα και τομή στην όγδοη συλλαβή.

Οι 12/σύλλαβοι και οι 13/σύλλαβοι πολύ εύκολα θα μπορούσαν να γίνουν 15/σύλλαβοι στίχοι, αλλά ο Καβάφης το αποφεύγει, μάλλον εσκεμμένα.

Δεν θέλει να δώσει έμφαση στη μορφή, φοβάται ότι θα αδυνατίσει το νόημα και μάλλον έχει δίκιο.

Νοηματική ανάλυση

Οι βάρβαροι, παντού και πάντα, ή έρχονται ή τρέχουμε να τους βρούμε.

Είναι το μεγάλο άλλοθι της ιστορίας για να δικαιολογήσει τη μυωπία της, ή για να ακριβολογούμε, είναι το προπέτασμα της κενοδοξίας των «από υαλί χρωματιστό» «μαγίστρων».

Οι βάρβαροι, λοιπόν, εδώ είναι αυτοί που έρχονται. Οι άλλοι

Εμείς, εδώ, που περιμένουμε στην αγορά και ρωτούμε, τι και πώς, είμαστε ο λαός εμείς οι πολλοί, το προϊόν, τα διαμάντια.

Εκείνοι, εδώ, που ενεργούν και κάνουν και ετοιμάζονται, είναι οι έμποροι, η εξουσία, οι διαχειριστές του προϊόντος.

Τι περιμένουμε στην αγορά εμείς και εκείνοι;

Εκείνοι προνοώντας πράττουν ανάλογα:

Η βουλή αδρανεί αναγκαστικά.

Ο αυτοκράτωρ από ανάγκη ξυπνά επιτέλους νωρίς και τάζει ταξίματα για να πε-ρισωθεί.

Οι πραίτορες και οι ύπατοι με τα λειλιά και τα σπαθιά έτοιμοι, αναγκαστικά, να κρεμάσουν ξένη φούντα στα σπαθιά τους.

Οι ρήτορες τώρα πια, αναγκαστικά, δεν μπορούν  να λένε τα δικά τους: ευφρά-δειες και δημηγορίες.

Τους καρφώνει στο σταυρό ο ποιητής όλους:

Τους συγκλητικούς με διάφανη ειρωνεία -τι κάθονται και δεν νομοθετούνε_

Τον αυτοκράτορα, –τόσο πρωί εσηκώθει

Τους πραίτορες και ύπατους -με τις τόγες και τους αμεθύστους

Τέλος κατακεραυνώνει τους ρήτορες: -τώρα πια,  αναγκαστικά, δεν μπορούν  να λένε τα δικά τους. Με αυτό το «λένε τα δικά τους» δείχνει την αποστροφική ειρω-νεία του. Θα μπορούσε, αν τους υποληπτόταν, να πει: «Να βγάλουν λόγους δημηγο-ρώντας με ευφράδεια». Τους λόγους ίσως, τους άκουγαν οι βάρβαροι, αλλά αυτοί οι ρήτορες στοχεύουν στη ρητορεία και όχι στο λόγο. Είναι αυστηρότερος με τους ρήτορες, γιατί αυτοί έχουν πατήσει το πρώτο σκαλί, και σαν πολίτες με τέτοια τιμή, έπρεπε να στοχεύουν πρωτίστως στην αλήθεια των λόγων και δευτερευόντως στην καλολογία τους.

Οι βάρβαροι δεν ήρθαν και απλώνονται οι ανησυχίες και οι συλλογισμοί σε κεί-νους ή σε μας; ή μήπως και σε κείνους και σε μας;

Εδώ είναι τα διλήμματα, αγαπητέ αναγνώστη. Εδώ και οι λύσεις. Είπαμε κριτική σκέψη, ελεύθερη σκέψη, ατρομία στο λάθος, όχι καταφρόνεση του λάθους, πάμε, λοιπόν, προσέχοντας να μην ξεστρατίσουμε.

Τι είναι Βάρβαροι: Μήπως είναι κάθε πρόσκομμα που λειτουργεί σαν αρνητική ενίσχυση της αδράνειάς μου και της απραξίας μου; Μήπως είναι η μεγάλη δικαιο-λογία για να μετατρέψω τα «δεν  θέλω» σε «δεν  μπορώ»;

Τι είναι Βάρβαροι: Μήπως είναι ο ολετήρας που θα φέρει τη χαρά, αφού πρώτα σβήσει και  αφανίσει το παλιό, το σάπιο και από την καταστροφή, ίσως, γεννηθεί η ελπίδα των κατατρεγμένων για νέα τύχη, για νέα καλή ζωή ή είναι απλά ο ολετήρας που θα φέρει ικανοποίηση στους αδύνατους από τη συμφορά αυτών που χάνουν την κυριαρχία;

Τι είναι οι βάρβαροι: Μήπως είναι κάθε στείρο και άκαμπτο που εμποδίζει την ελεύθερη  δημιουργία και πρέπει να το αντιμετωπίσω  με όπλα, με διπλωματία, με  υποσχέσεις και δοσίματα;

Τι είναι Βάρβαροι: Μήπως είναι η επίκληση κινδύνου, ως πρόφαση, για να μπο-ρώ να εκμεταλλευτώ αδικώντας;

Ποιοι βάρβαροι, εδώ, δεν ήρθαν και ποιους γέμισαν με συλλογισμούς και ανη-συχίες;

Ποιος κατέληξε στη φριχτή διαπίστωση, ότι η μόνη ελπίδα είναι η αναμο-νή των βαρβάρων;     (κάνε συνειρμούς, συσχετίσεις, και παραλληλισμούς)

Προσέγγιση με τη μέθοδο της ενσυναίσθησης:

Αν ήμουν ο Αυτοκράτωρ μας, που λέει και ο ποιητής, ή ο πραίτωρ ή ο ύπατος ή ο ρήτωρ ή ο συγκλητικός…..

Μάλλον ας το πούμε καλύτερα : Αν ήμουν ο καλός και αγαπητός του λαού Αυτο-κράτοράς μας, που δεν το λέει ο ποιητής, ή ο  καλός και αγαπητός πραίτωρ ή ο κα-λός και αγαπητός ύπατος ή ο καλός και αγαπητός ρήτωρ ή ο καλός και αγαπητός συγκλητικός θα με ανακούφιζε το «φεύγα» των βαρβάρων. Δεν θα ξεστόμιζα ποτέ το: «Και τώρα τι θα γίνουμε χωρίς βαρβάρους;»

Αν δεν ήμουν ο αγαπητός του λαού, ίσως να κράδαινα στους απείθαρχους υπο-τακτικούς ένα μεγαλύτερο κίνδυνο, τον κίνδυνο των βαρβάρων υπαρκτών ή επινοη-μένων.

Αν έφευγαν ίσως έλεγα: «Και τώρα τι θα γίνουμε χωρίς βαρβάρους;»

Οι άνθρωποι αυτοί ήταν μια κάποια δικαιολογία και ελπίδα για μας .

Αν ήμουν ένας από τους συναθροισμένους της αγοράς πένης ή δούλος ή ένας αηδιασμένος από τα διαδήματα της πρόκλησης ή ένας ρομαντικός που λέει μπορεί να αλλάξει αυτός τον κόσμο ή ένας που δεν του δένουν οι αλυσίδες το μυαλό. Αν ήμουν ένας από  τους γύφτους του Παλαμά. Αν ήμουν, τέλος πάντων, απλά  ένας φυσιολογικός άνθρωπος που ελπίζει σε ένα  δίκαιο κόσμο.

Αν έφευγαν θα έλεγα : «Και τώρα τι θα γίνουμε χωρίς βαρβάρους»

Οι άνθρωποι αυτοί ίσως μας έδιναν μια κάποια ευκαιρία να διώξουμε το βούρκο που μας κυβερνά.

Αν ήμουν ένας από όλους αυτούς νωχελικός, δειλός και «απράγμων», κάθε ευ-καιρία που θα βοήθαγε στην ακαματοσύνη θα ήταν ένα καλοδεχούμενο άλλοθι και στέρεη δικαιολογία.

Αν έφευγαν και τότε πάλι θα έλεγα: «Και τώρα τι θα γίνουμε χωρίς βαρβά-ρους»;

Οι άνθρωποι αυτοί ήταν μια κάποια δικαιολογία.

Συνοψίζοντας: Τους βαρβάρους τους επικαλούνται όλοι για το καλό τους. Το φρικτό δεν αφορά τους βαρβάρους αφορά την ηθική της επίκλησής τους.

Σχολιάστε