Εις τον Θεόκριτο παραπονιούνταν
μιά μέρα ο νέος ποιητής Ευμένης·
«Τώρα δυό χρόνια πέρασαν που γράφω
κ’ ένα ειδύλιο έκαμα μονάχα.
Το μόνον άρτιόν μου έργον είναι.
Αλλοίμονον, είν’ υψηλή το βλέπω,
πολύ υψηλή της Ποιήσεως η σκάλα·
και απ’ το σκαλί το πρώτο εδώ που είμαι
ποτέ δεν θ’ αναιβώ ο δυστυχισμένος».
Ειπ’ ο Θεόκριτος· «Αυτά τα λόγια
ανάρμοστα και βλασφημίες είναι.
Κι αν είσαι στο σκαλί το πρώτο, πρέπει
νάσαι υπερήφανος κ’ ευτυχισμένος.
Εδώ που έφθασες, λίγο δεν είναι·
τόσο που έκαμες, μεγάλη δόξα.
Κι αυτό ακόμη το σκαλί το πρώτο
πολύ από τον κοινό τον κόσμο απέχει.
Εις το σκαλί για να πατήσεις τούτο
πρέπει με το δικαίωμά σου νάσαι
πολίτης εις των ιδεών την πόλι.
Και δύσκολο στην πόλι εκείνην είναι
και σπάνιο να σε πολιτογραφήσουν.
Στην αγορά της βρίσκεις Νομοθέτας
που δεν γελά κανένας τυχοδιώκτης.
Εδώ που έφθασες, λίγο δεν είναι·
τόσο που έκαμες, μεγάλη δόξα».
Το πρώτο σκαλί ( Ανάλυση )
Μια Καβαφική στιχουργία με 11/σύλλαβο ρυθμό , με ιαμβικό μέτρο και με ανομοιοκατήλικτη ….αταξία.
Η σκάλα: Εδώ σαν το σύμβολο κάθε ιδανικής ανηφόρας, το ηθικό συμβόλαιο ενός τίμιου και καθαρού δρόμου.
Κριτές:Όχι οι νομοθέτες οι δοτοί – ούτε «τροχονόμοι», αργυρώνητοι – ούτε ελλιπείς κριτές. Μόνο κριτήριο η προκαλούμενη αίσθηση του ωραίου.
Το σκαλί: Ο έπαινος του πρώτου σταθμού και κάθε προσπάθειας.
Ποίηση: Κάθε ηθική αληθινή πρόθεση που κοιτάζει κατά τον ήλιο και υπόσχεται να ξεκινήσει.
Ευμένης: Το σύμβολο της καλής δύναμης –της καλής σκέψης. Η καλή δημιουργική δύναμη της σκέψης.(ευ-μένος)
Θεόκριτος: Η απόλυτη δίκαιη κρίση.(θεός-κρίση).
Αυτά τα σύμβολα ονόματα διαλέγει ο Καβάφης, αγαπητέ αναγνώστη, για να υφάνει το αισιοδοξότερο μήνυμα. Εδώ δεν σε αποτρέπει να γυρίσεις πίσω, μην δεις την μεγάλη μαύρη γραμμή και λιποψυχήσεις.
Εδώ σε προτρέπει να γυρίσεις πίσω, να δεις τους σταματημένους στη μέση του δρόμου, να δεις τόσους και τόσους που δεν ξεκίνησαν ακόμη. Ο Διάλογος διαυγής, καθαρός, χωρίς υπονοούμενα, προφάσεις και περιστροφές.
Είναι δύσκολος ο δρόμος, προκαλεί δέος ο ανήφορος. Το αγνάντεμα του δρόμου μπροστά, δημιουργεί «κιότεμα», ατολμία, φυγή για πισωγύρισμα, για σταμάτημα. Με τη λέξη (δυστυχισμένος) το αυτοσυναίσθημα, η αυτοεικόνα, η αίσθηση αυτοϊκανότητας, καθηλώνονται μπροστά στην αδημονία του νέου που θέλει το αύριο να έρθει σήμερα, τώρα.
Το Λόγο παίρνει ο αστραφτερός νους της πείρας, ο θεϊκός κριτής, ο δίκαιος, ο αληθινός –ο Θεόκριτος- που θέλει να δώσει ανάκαρα -ψυχική δύναμη- στην αβάστακτη βιασύνη των νιάτων.
Βλασφημία είναι και ύβρη, του βροντοφωνάζει, ταρακουνώντας τον και στη συνέχεια, σαν τις νυφάδες του χιονιού, πέφτει ο ώριμος λόγος με τη μεστή απόδειξη.
Εμάς, των ανθρώπων η καλή μοίρα είναι να πατήσουμε τούτη τη σκάλα -πριν ανεβούμε για προσκύνημα στο Ιερό της Δήλου. Το πρώτο σκαλί είναι η βεβαίωση ότι είσαι άξιος του στεφανώματος. Εδώ δεν έχει κριτές -λάδωμα- ψευτιές και «τόγες». Εδώ η συνείδηση είναι σαν κριτής και ελεγκτής.
Δεν μπορείς να πεις ψέματα στη συνήδειξη
Αφού πέρασες σημαίνει ότι είπες ναι στην ωραία πορεία. Έκανες ερωτήματα στον εαυτό σου για το πού πας και πότε.
Κοίταξες γύρω σου να δεις τον «αγαπό» σου. Έδωσες όρκο, υποσχέσεις.
Πήρες το πρώτο στεφάνι. Αυτό είναι το τέρμα, αυτός ήταν ο σκοπός.
Να θέλεις να πας κατά τ’άστρα. Τα άλλα τα σκαλιά είναι απλά νούμερα και είναι άπειρα ανώνυμα. Δεν υπάρχει τελευταίο σκαλί Δεν πρέπει να υπάρχει για να ανεβαίνουμε συνέχεια…..
Αν το πλοίο της τύχης δεν σε πάει, αν κακοφορμίσει η μοίρα, μη σε νοιάζει, εσύ έχεις φτάσει, την βλέπεις τη Δήλο. Αριθμοί και νούμερα αμέτρρητα και άπειρα τα σκαλιά , κανείς ποτέ δεν φτάνει.
Αν, όμως, γυρίσεις πίσω από δηλεία, τ;i θα πεις στους θεατές που σε θαύμασαν όταν σε όριζαν στη γραμμή εκκίνησης οι αφέτες; Τ;i θα πεις στους ωραίους αλλανοδίκες που σε περιμένουν με τα στεφάνια;
.Έτσι τελείωσε -φαντάζομαι- το λόγο του ο Θεόκριτος.
Ο Σεμνότερος υπαινιγμός του ποιητή προς όλους τους ποιητές του κόσμου, που πρέπει να έχουν του Ευμένη την επίγνωση και τον Θεόκριτο προστάτη.
……………
ΑΝ ΜΙΑ ΕΡΩΤΗΣΗ ΕΙΧΕ ΕΙΡΩΝΕΙΑ ΕΙΝΑΙ ΥΒΡΗ
ΑΝ ΡΩΤΑ ΤΟ ΑΥΤΟΝΟΗΤΟ ΕΙΝΑΙ ΑΝΟΗΣΙΑ.
ΚΑΙ ΑΝ ΕΙΝΑΙ ΡΗΤΟΡΙΚΗ πρέπει να ……..ΣΥΝΟΔΕΥΕΤΑΙ από την απάντηση